🎊 Laboratuvarda Kullanılan Malzemeler Ve Görevleri

Laboratuvarda asla yalnız çalıılmamalı ve çocukların girmesine izin verilmemelidir. - Laboratuvarda yangın söndürücünün yeri ve laboratuvar çıkıları mutlaka öğrenilmelidir. - Laboratuvar düzenekleri kurulurken dikkatli olunmalı ve çatlak ve kırık cam malzemeler kullanılmamalıdır. 13 Temel Laboratuvar Kuralları ve TıbbiLaboratuvarda Kullanılan Cihazlar Hassas terazi ; Bu cihazlar 0.01 gram ağırlıktan 1100 kilogram ağırlığa kadar tartım yapabilmektedir . ARGE laboratuvarları, İlaç sanayileri Eczacılık, Tıp, Veteriner Kozmetik , Kalite kontrol laboratuvarları, Biyoteknoloji endüstrisi gibi alanlarda kullanılmaktadır. Görevve Yetkiler. GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLAR. Bingöl Ağız ve diş ağız sağlığı merkezinin tüm hizmet ve işlemlerini kanun tüzük, yönetmelik hükümleriyle kendilerine verilen yetki ve sorumluluk dahilinde Sağlık Bakanlığının emirlerine uygun olarak en iyi şekilde yapılmasını sağlar. Bingöl Ağız ve diş ağız SağlığıLaboratuvarı tarafından yapılan İdrar Numunelerinde Yasadışı Kötüye Kullanılan İlaç ve Madde Analizi Testlerini; c) Teşhis ve tedaviye yönelik olmayan hizmetleri; d) Tüketime yönelik mallar; İlaçlar, Tıbbi Sarf Malzemeler, Laboratuvar Malzemeleri ile diğer tüm tüketime yönelik taşınır malzemeleri; Laboratuvardakullanılan cam malzemeler ısıya dayanıklıdır, ancak plastik malzemeler ısıya dayanımları açısından farklılıklar göstermektedir. Bazı sert plastik malzemeler otoklav ile sterilizasyon için uygundur ve sıklıkla kullanılır (Çizelge 1) (Anonim, 2014a; Anonim, 2014b; Anonim, 2005). fuFenK. LABORATUVAR MALZEMELERİ NELERDİR? Laboratuvarda cam, plastik, kağıt, ahşap, çelik, alüminyum, kauçuk, metal, porselen gibi ürünler genel olarak sarf malzemeler kategorisinde yer almaktadır Laboratuvar, bilimsel araştırmaların, deneylerin ve ölçümlerin kontrollü bir şekilde yapılabilmesine ve yapılan bu bilimsel araştırmaların, deneylerin, kontrollü ölçümlerin geliştirilmesine olanak veren tesistir. Örnek olarak aşağıdaki laboratuvarları gösterebiliriz Tıbbi veya medikal laboratuvarlar Kimya laboratuvarları Mekanik test laboratuvarı Film veya fotoğraf laboratuvarı Bilgisayar laboratuvarı Bilimsel araştırma laboratuvarları okul ve üniversitelerde, endüstriyel, resmi ve askeri araştırma tesisleri, gıda ve ilaç sektörlerinde bulunur. Laboratuvarlar yalnızca bir kişinin çalışabileceği şekilde dizayn edilebildiği gibi onlarca bilim insanının aynı anda çalışmalarını sürdürebilecekleri büyüklükte ve düzende laboratuvarlar da mevcuttur. LABORATUVAR MALZEMELERİ İSİMLERİ NELERDİR? Kimya biliminin temeli maddedir. Kimya; maddenin yapısını, özelliklerini, birleşimini, etkileşimlerini, tepkimelerini araştıran ve uygulayan bilim dalıdır. Kimya laboratuvarlarında kullanılan malzemelerin çoğu cam malzemeden yapılmıştır. Bu temel malzemeleri tanımak ve nerede kullanılacağını bilmek kimya eğitimi için çok önemlidir. Biz çok sayıda malzeme içinden sadece beher beherglas, erlen erlenmayer, dereceli silindir mezür, pipet, cam balon, balon joje, büret ve ayırma hunisi gibi temel malzemeleri öğreneceğiz. LABORATUVAR MALZEMELERİ LİSTESİ Kimya maddenin yapısını, özelliklerini, bir maddenin diğer bir maddeden oluşumunu, maddelerin birbirlerine dönüşümƖerini gözlem ve deneylerle açıklayan bir bilim dalıdır. Mesleğinizi öğrenmek ve en iyi şekilde yapabilmek için öncelikle kimya laboratuvarındaki araç ve gereçleri tanımalısınız. Bu sebeple bilimsel ve teknolojik gelişmeler de göz önünde bulundurularak laboratuvar araç gereçlerini daha yakından tanımanızı, bunların nasıl ve ne amaçla kullanıldıklarını bilmenizi ve bu araçların temizliğinin ne şekilde yapıldığını anlamanız için sizlere blog hazırladık LABORATUVAR MALZEMELERİ FİYATLARI NELERDİR? Tüm laboratuvar malzemelerini adresimizde detaylı bir şekilde inceleyebilir, canlı destek ve whatsapp hattımızdan her sorunuza anında cevap alabilir, kredi kartı veya havale ile 7/24 online alışveriş yapabilirsiniz Tüm fiyatlar KDV dahil ve günceldir. 150 TL üzeri alışverişlerinizde kargo ücretsizdir. Daha fazla bilgi almak ve kampanyalardan haberdar olmak için sitemizi ziyaret edebilir, bizimle dilediğiniz zaman iletişime geçebilirsiniz Kimya Laboratuvar Malzemeleri Beher Laboratuvar ekipmanlarından biri olan "beher” genellikle düz tabanlı silindirik bir kaptır. Çoğunun, aşağıdaki resimde gösterildiği gibi dökmeye yardımcı olması için küçük bir ağzı vardır. Beherler, on mililitreden on litreye kadar çok çeşitli boyutlarda mevcuttur. Yüksek sıcaklığa dayanıklı borosilikat camdan üretilirler. Erlen Erlenmeyer flask olarak da bilinen erlen veya titrasyon şişesi; silindirik boyuna, konik bir gövdeye ve düz bir tabana sahip bir laboratuvar ekipmanıdır. Isıya ve kimyasallara dayanıklı olması önemli bir noktadır. Şişenin konik kenarları ve dar boynu, şişe içindeki sıvıların dökülme taşma ihtimali olmadan döndürülerek karışmasına olanak sağlar. Özellikle analitik kimya laboratuvarlarında titrasyon işlemlerinde kullanılır. Çözelti hazırlamaktan çözelti saklamaya kadar, kristalizasyon işleminden ve benzer laboratuvar işlemlerine kadar daha birçok amaçla kullanılmaktadır. Mezür Dereceli Silindir Mezür, ölçü silindiri ya da dereceli silindir sıvıların hacimlerini ölçmekte kullanılan yaygın bir laboratuvar ekipmanıdır. Dar, silindirik bir şekle sahiptir. Her bir çizgi ölçülen sıvının miktarını gösterir. Laboratuvar şişeleri ve beherlere kıyasla daha hassas ve doğru ölçüm yaparlar fakat hacimsel analiz yapmak için kullanılmamalılardır, hacimsel pipet veya balon joje gibi daha hassas ve doğru ölçüm yapan hacimsel cam ekipmanlar kullanılmalıdır. Mezürlerde sıvı göz hizasında tutulur, sıvı yüzeyi gözlemlenir ve menisküsün orta noktası okunur. Tipik mezürler 10mL - 1000 mL arasındadır. Deney Tüpü Test tüpleri kimyagerler tarafından, özellikle kalitatif deneyler ve tahliller için yaygın olarak kullanılmaktadır. Küresel alt ve dikey kenarları dökülürken kütle kaybını azaltır, yıkanmalarını kolaylaştırır ve içeriklerin uygun şekilde izlenmesine olanak tanır. Test tüpünün uzun, dar boynu, gazların çevreye yayılmasını yavaşlatır. Genel kimyasal çalışma için amaçlanan test tüpleri, ısıya göreceli direnci nedeniyle genellikle camdan yapılır. Çoğunlukla borosilikat cam veya kuvars olmak üzere genleşmeye dirençli camlardan yapılan tüpler, birkaç yüz santigrat dereceye kadar yüksek sıcaklıklara dayanabilir. Pipet Pipet; kimya, biyoloji ve tıpta, genellikle ölçülen bir sıvı hacmini taşımak için yaygın olarak kullanılan bir laboratuvar aracıdır. Kullanıcının bir çözelti hacmini son derece hassas bir şekilde ölçmesine olanak tanır. Tipik hacimler 10, 25 ve 50 mL'dir. Volumetrik pipetler, temel stoktan laboratuvar solüsyonları yapmak ve titrasyon için solüsyonlar hazırlamak için yaygın olarak kullanılır. Cam Balon Gövdesi küre, altı düz, silindir şeklinde, dar bir boynu olan cam mililitreden 10 litreye kadar hacmi olabilir. Çözeltilerin hazırlanması, saklanması, ısıtma, kaynatma, bazı kimyasal reaksiyonların gerçekleştirilmesi işlemlerinde kullanılır. Özellikle karıştırma, ekleme ve gaz geçirme gibi işlemlerin aynı anda yapılması gerektiği durumlarda iki ya da üç ağızlı balonlara gerek duyulur. Ağız kısımƖarı rodajlı olan balonlar da mevcuttur Balon Joje Standart çözeltilerin ve belli derişimdeki çözeltilerin hazırlanmasında kullanılan ve belli bir sıcaklıkta hassas bir hacim içerecek şekilde kalibre edilmiş cam malzemelerdir. 25, 50, 100, 250, 500, 1000 ve 2000 mƖ hacimƖi balon jojeler vardır. Titrasyon işlemƖerinde ayarlı çözelti hazırlamak ve saklamak için kullanılır. Büret Büret, özellikle titrasyonlarda bilinen hacimlerde bir sıvıyı iletmek için bir ucunda musluk bulunan dereceli bir cam ekipmandır. Alt ucunda bir vana ve vananın çıkışında konik bir kılcal boru ile musluk bulunur. Borudan büret ucuna sıvı akışı, stopcock valf tarafından kontrol edilir. İki ana tip büret vardır; hacimsel büret ve dijital büret. Bunlar Class A ve Class B olarak sınıflandırılmaktadır Ayırma Hunisi Ayırma hunisi, sıvıları aktarmak için kullanılan bir tür laboratuvar cam eşyasıdır. Akışın kontrol edilmesine izin veren bir musluk ile donatılmıştır. Bu huniler reaktifleri yavaşça, yani damla şeklinde eklemek için kullanışlıdır. Reaktifin hızlı eklenmesi yan reaksiyonlarla sonuçlanabildiğinde veya reaksiyon çok tehlikeli olduğunda bu huni tercih edilebilir. Baget Kimyasal karışımların hazırlanması sırasında maddeleri karıştırmak için kullanılan kalın cam çubuk olarak tanımlanabilir. Süzme işlemi sırasında kullanılarak iri taneli çökeleklerin tutunmasını ve süzgeç kâğıdının tıkanmasını engeller. Kristalizasyonda, beherden huniye madde aktarılırken cam baget kullanılır. Katı maddelerin ezilip sıvıya karışması için kullanılan baget mutlaka cam olmalıdır çünkü metaller asidik sıvıyla reaksiyona girip paslanabilir. Saat Camı Ortası çukur, analiz ve deneylerde tartma, kurutma ve kristallendirme gibi işlemlerde kullanılan, dış etkenlere karşı dayanıklı cam malzemedir. Resimde de görüldüğü gibi iç bükey bir cam araçtır. Otoklav Şişe Hazırlanan çözeltilerin saklandığı, silindirik şekilde, dar boyunlu, kapağı ya da tıkacı olan beyaz ya da koyu renkli cam malzemelerdir. Hacimleri 25 ml’den 2000 ml’ye kadar değişir. Hazırlanan reaktiflerin saklanmasında kullanılır. Işıktan etkilenen reaktifler renkli amber şişelerde saklanır Huni Süzme işleminde, sıvıların geniş ağızlı bir kaptan dar ağızlı bir kaba aktarılmasında ve toz hâlindeki katıların dar boğazlı kaplara aktarılmasında kullanılan cam veya plastik malzemelerdir. Soğutucu Soğutucular, maddeleri gaz fazından sıvı fazına döndürür. İç içe iki borudan meydana gelmiş olan soğutucunun dıştaki borusundan su geçer. İçteki boruda ise madde yoğunlaşır, geri toplama kabına ya da reaksiyon kabına döner. Soğutuculara su girişi alttan, çıkışı üstten bağlanmalıdır. Nuçe Erleni Vakumlu süzme işleminde kullanılan cam malzemedir. Borosilikat camdan üretilmiş, kalın, dayanıklı bir cam malzemedir. 100 ml’den 2000 ml e kadar hacimleri vardır. Desikatör Genellikle katı kimyasalların nem almadan bekletilmesinde veya saklanmasında kullanılan cam malzemelerdir. Tabanında nem çekici maddeler vardır. Bunlardan en çok kullanılanları kalsiyum klorür ve silikajeldir. Desikatörü tanımlamak gerekirse nem tutucu olarak içine kalsiyum klorür veya silikajel konulan ve kurutma dolabında kurutulan örneklerin havanın nemini almadan soğuması için kullanılan kapaklı cam kaplardır Termometre - Üç Ayak - Spatül - BagetLaboratuvarda deneye başlamadan önce deneye ait teorik bilgi, malzeme ve düzenek hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Laboratuvarda kullanılan cam, porselen, plastik, kauçuk ve metallerden yapılmış araçlar aşağıda çeşitli çözeltileri damlatmak için kullanılan deneylerde kesim işlemlerinde kullanılan – BistüriDelikli Lastik Tıpa, deney düzeneklerinin kurulmasında ve cam malzemelerin ağzının kapatılmasında Şeklinde Cam Boru, farklı çap, uzunluk ve açılarda olabilen ince borudur. Bir reaksiyon ortamından başka bir reaksiyon ortamına sıvı, gaz aktarımında Şeklinde Cam Boru – Bünzen KıskacıTüp Maşası, tüpleri güvenli şekilde tutmak için krom ile kaplanmış çelikten Kıskacı, deney sırasında gerekli araçları deney düzeneğine tutturmaya porselen yapıda olabilir. Süzme işlemlerinde Kâğıdı, su emme özelliğinden dolayı ihtiyaç duyulan deneylerde geniş ağızlı, dibi düz ve silindirik şekilli kaplardır. Laboratuvarda yapılan analizlerde; aktarma, kaynatma, buharlaştırma ve bazen de tartım işlemlerinde kullanılır. Isıtmaya – Delikli Lastik Tıpa – Beher – Deney TüpüPipet, az miktarda ve hassas olarak sıvı hacimlerinin alınmasında kullanılır. İstenen hacimde sıvı boşaltılmasında silindir şeklinde sıvıların hacimlerinin ölçümünde Tüpü, içerisinde sıvı, katı vb. maddeler ilave edilebilen, ısıya dayanıklı, yuvarlak dipli silindirik malzemedir. Değişik amaçlar için ısıtma işlemlerinde reaksiyon ortamının sıcaklığını ölçmek için – Üç Ayak – Spatül – BagetBaget, farklı boy ve kalınlıkta, uçları yuvarlak ve içi dolu olan cam çubuktur. Karıştırma işlemi sırasında çay kaşığına benzer. Katı ve kimyasal maddelerin aktarılması ve tartılması işlemlerinde Ayak, ısıtma işlemlerinde kullanılan, içinde ısıtılacak madde bulunan kap altına konur. KİMYA LABORATUVAR MALZEMELERİ Kimya bilime açılan kapıdır ve deneylerle açıklanan bir bilim dalı olduğu için bu alanda laboratuvar oldukça önemlidir. Orta öğretim öğrencilerinin kullandığı temel kimya laboratuvarı dışında yüksek öğretim de kullanılan analitik kimya, fiziko kimya,organik kimya, anorganik kimya, biyokimya gibi bir çok farklı çalışma alanları da mevcuttur. Eğer bir gün bir laboratuvarla ile tanışacaksak ; laboratuvarda kullanılan malzemeleri bilmeli ve işlevleri hakkında bilgi sahibi olmalıyız. Biz bu yazımızda laboratuvarda kullanılan bir çok malzemeden sadece temel olanları ele alacağız. Yazımızın devamında laboratuvarda kullanılan malzemelerin isimleri ve işlevleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Ayrıca görselleri ile birlikte inceleme fırsatı yakalayabilirsiniz. KİMYA LABORATUVARI TEMEL MALZEMELERİ NELERDİR ? Çoğu laboratuvarda aynı temel sarf ve cam malzemeler ile karşılaşırsınız. Burada her bir ekipman hakkında bilgiye ve kullanım amacına ulaşacaksınız. Peki neler öğreneceğiz ? Laboratuvar Güvenlik Ekipmanları Beher Erlen Cam Balon Deney Tüpleri ve Maşaları Saat Camı Porselen Kroze Huni Mezür Dereceli Silindir Balon Joje Pipet Büret Standlar Pens Spatül Termometre Piset LABORATUVAR GÜVENLİK EKİPMANLARI Herhangi bir laboratuvarın ilk ve en önemli kuralı güvenlik olmalıdır. Ancak insanlar genelde güvenlik protokollerini şu yada bu nedenle göz ardı ederek kendilerini ve etrafındakileri tehlikeye atarlar. Yapılabilecek en iyi şey; her zaman tüm güvenlik kurallarına uyduğumuza emin olmaktır. Tüm kimya laboratuvarlarında gözlük kullanılması zorunludur. Bunları takmamak, sizleri olası bir kaza durumunda körlüğe kadar sürükleyebilmektedir. Laboratuvarda küçük asit damlasının her an gözünüze sıçrayabilmesi ihtimal dahilindedir. Ellerinize aşındırıcı kimyasalların dökülme olasılığı olmasından kaynaklı sürekli olarak elinizde lateks eldiven olmalıdır. Hatta yüksek sıcaklıklarda temas edeceğiniz ürünler mevcut ise kevlar iplikten üretilmiş eldivenler kullanmanız gerekmektedir. Laboratuvar önlüğü de; laboratuvar ortamında önem arz etmektedir. Dökülme sıçrama durumlarında olası tehlikeyi en aza indirmektedir. Son bilgi olarak laboratuvarda asla açık uçlu ayakkabı ya da sandalet giymemelisiniz. BEHER Beher her laboratuvarda yaygın olarak kullanılan bir kaptır. Kimyasalların ısıtılması, karıştırılması ve aktarımında kullanılır. Beherlerin ağız kısmında oluklar yer almaktadır bunlar aktarım esnasında kolaylık sunmaktadır. Beherler mezür gibi sıvıların ölçümünde kesin bir yol sunmazlar. Cam, plastik, teflon ve paslanmaz çelik olarak farklı çeşitleri mevcuttur. Cam beherlerin, borosilikat camdan üretim olmaları gerekmektedir, böylelikle ısıya, kimyasallara ve darbelere karşı yüksek direnç gösterebilmektedirler. ERLEN Erlenmeyer şişesi olarak da bilinen erlen; 1861 yılında mucidinin adını almıştır. Dar bir boyunu vardır, tabana doğru genişler. Bu özelliği çok fazla dökülme riski olmadan şişenin kolayca karıştırılmasını ve çalkalanmasını sağlar. Erlenin ağzı eğer istenirse kauçuk veya cam tıpa ile kapatılabilir. Erlenin ağzı kapalı iken asla ısıtılma işlemi uygulanılmamalıdır. Bu durum patlamaya neden olabilecek bir basıç durumu oluşturabilir. CAM BALON Kaynatma şişesi olarak da bilinen cam balon, yuvarlak tabanı ve uzun bir boynu vardır. Sıvıları muhafaza etmek ve ısıtma işlemleri için kullanılmaktadır. Ayrıca istenirse kauçuk ve cam tıpalarla ile ağızları kapatılabilmektedir. Güvenlik için bir kez daha belirtmeliyiz ki tıpkı erlen de olduğu gibi balonlarda aynı şekilde ağzı kapalı iken ısıtma işlemini maruz bırakılmamalıdır. Bu durum patlamaya neden olabilecek bir basınç durumu oluşturabilir. DENEY TÜPLERİ VE MAŞALARI Deney tüpü, bir ucu açık diğer ucu kapalı olan bir cam tüptür. Az miktarda olan numuneleri saklamak ve nitel değerlendirme, kıyaslama yapmak için kullanılır. Çok sayıda örneğin test edilmesi ve karşılaştırılması gerektiğinde, bunu kolaylaştırmak için deney tüpleri kullanılır. Ayrıca bir lastik yada cam tıpa ile ağızları kapanabilir. Test tüpleri çıplak elle dokunulamayacak duruma geldiğinde ister ısı ister başka nedenle, bunları tutmak için test tüpü maşası kullanılır. ! Kapaklı bir test tüpünü asla ısıtmayınız ! SAAT CAMI Saat camı, hafif iç bükey / dış bükey olan yuvarlak bir cam parçasıdır. Lens gibi düşünebiliriz. Buharlaştırma amacıyla kullanılır ayrıca bir beher için kapak görevi de görebilir. PORSELEN KROZE Yüksek sıcaklıklara dayanabilen malzemeden yapılmış, küçük bir kil kaptır. Maddeleri ısıtmak için kullanılırlar, kapaklarıyla birlikte gelirler. HUNİ Laboratuvar hunisi, laboratuvar ortamında kullanılmak üzere tasarlanmış olmasının dışında, tıpkı diğer huniler gibidir. Plastik veya camdan yapılabilirler ve neye ihtiyaç duyulduğuna bağlı olarak kısa veya uzun bir gövdeye sahip olabilirler. Süzme işleminin hızına göre seçilebilecek birkaç boyutları mevcuttur. MEZÜR DERECELİ SİLİNDİR Mezür bir sıvının ölçümü için birincil ölçüm aracıdır. Kabın uzunluğu boyunca belirli artışlarla birkaç işaret taksimat mevcuttur. Mezürler için bir çok hacim, boyut mevcuttur. Cam yada plastik olabilirler. Çalkalama işlemi uygulanacak işlemler için cam yada plastik tıpalı çalkalamalı mezürler mevcuttur. BALON JOJE Bu hacimsel şişe; uzun boyunlu ve düz tabanlı yuvarlak bir şişedir. Kesin bir sıvı hacmi ölçümünde kullanılır. Hava giriş çıkışını englleyen özel kapaklarıyla birlikte sunulurlar. ! Sıcaklığın hacmi etkilediğini unutmayın; bu nedenle sıcaklıkta dalgalanma gösteren sıvıları kullanmaktan kaçının örneğin soğuyacak sıcak su ! PİPET Belirlenmiş sıvı kapasitesine ulaşmak için plastik ve cam olarak çeşitli pipetler mevcuttur. Hepsi tam bir sıvı hacmini ölçmek ve başka bir kapa aktarmak için kullanılır. BÜRET Büret üst kısmı açık ve altta dar sivri bir açıklığı olan cam bir tüptür. Alt açıklığın hemen üzerinde, salınan sıvı miktarını kontrol edebilmek için bir musluk mevcuttur. Büretin uzunluğu boyunca sıvnın hacmini gösteren işaretler taksimatlar mevcuttur. Büretler laboratuvardaki en doğru araçlardan biridir ve hassas sıvı ilavesi için kullanılır. Musluk ayarlanarak, salınan sıvı miktarı birkaç saniyede bir düşüşe kadar yavaşlatılabilir. Peki büret için hesaplama nasıl yapılır ? - Ne kadar sıvı eklendiğini belirlemek için, başlangıçta bürette ne kadar sıvı olduğunu not ediniz. Ardından eklemeyi bitirdiğinizde bürette ne kadar sıvı kaldığını yazınız. Nihai miktarı ilk miktardan çıkartarak, eklediğiniz sıvı miktarını elde edebilirsiniz. LABORATUVAR STANDLARI Halka standları ve büret standı ; laboratuvar ortamında büret, beher, şişe, ayırma hunisi ve diğer kapları sabitleme/asmak için kullanılır. Bunların kullanımındaki en dikkat edilmesi gereken husus ; her şeyin standa sıkıca tutturulduğundan emin olunmasıdır. Camı malzemeyi sıkıştırırken; yalnızca tam oturana kadar sıkarak kırmamaya dikkat ediniz MAŞA VE PENSLER Laboratuvar maşası ; elle dokunulmaması gereken şeyleri tutmak içindir. Bazı maşalar özellikle beherleri diğerleri deney tüplerini tutmak için üretilmiştir. Genel kullanım için uygunluk gösteren maşalarda vardır. Pens ; Parçalara ayrılmış katı kimyasalları, küçük şeyleri tutmak için kullanılır. Böylelikle ürünler güvenli bir şekilde taşınabilir, kaplara aktarılabilir. SPATÜL Spatül katı kimyasalları toplamak içindir. Tipik olarak bir katı kimyasalın, terazide tartılabilmesi için tartım teknesine aktarılmasında kullanılır. TERMOMETRESıvıların sıcaklığını ölçmek için termometre kullanılır. Camdan yada farklı metaryellerden yapılmış olabilir. PİSET Piset laboratuvar ortamında solüsyonları muhafaza etmek ve deney sonrası cam malzemelerin yıkamak için kullanılan ; polietilenden üretilmiş sıkılıp ağız kısmından fışkırtılabilen şişelerdir. Pisetlere deiyonize su, deterjan solüsyonları ve aseton, izopropanol ya da etanol gibi çözücüler konulabilir. Kimyasalların olmadığı bir laboratuvar düşünülemez. Çalışmalarımızın büyük çoğunluğu tehlike sınıfı değişkenlik göstermekle birlikte çeşitli kimyasallardan oluşur. Bu durumda kimyasalların kullanımı ve depolanması hem çalışma güvenliği hem de analiz güvenliği açısından oldukça önem kazanmaktadır. Bazı kimyasallar masum görünür. Ne zararı var ki? diyebilirsiniz. Bunun gibi bir durum oldukça sakıncalıdır. Bir kimyasalla çalışıyorsanız en masum görüneni bile kabusunuz olabilir. Masum gördüğünüz kimyasallarla yaşanan kazalar tehlikeli sınıfına giren kimyasallarla yaşanan kazalara oranla oldukça azdır. Bu durum kaza anında nasıl müdahale edileceğini bilememek gibi bir sorunu beraberinde getirir. İnsan doğası gereği, tehlikeyi önceden bilirse hemen önlem alır ve onu nasıl bertaraf edeceğini planlar. Ama masum görünüp tehlikeli olan karşısında nasıl tedbir alırız? Bunu bilmek pekte mümkün değil. En tehlikeli olan durum masum/zararsız gördüğümüz ama şartlar oluştuğunda çok büyük zararları olacak kimyasallardır. İşte bu tür durumların oluşmaması için laboratuvar ortamında çalışılan kimyasalların tümüne aynı hassasiyet ile yaklaşmak gerekir. Kimyasalların taşınması, depolanması ve kullanımı konusunda aynı özeni göstermeli ve bu kuralları açık bir şekilde belirlemeliyiz. Belirlenen kuralları rutin aralıklar ile çalışanlara eğitimler yoluyla hatırlatmalı ve alışkanlık kazandırmalıyız. Böylelikle kaza oranları azaltılacak ve meydana gelen kazalarda ise en az hasar ile durum bertaraf edilecektir. Tüm bunlara istinaden yazımızda laboratuvarda kimyasalların kullanımı ve depolanması hakkında genel bilgiler verilecektir. Bu konuda bilgiler vermeden önce şunu hatırlatmakta fayda var. Laboratuvarlarda kimyasalların kullanımı ve depolanması üzerine ülkemizde ve dünyada düzenleyici birçok yönetmelik mevcut. Genel hatları ile bu yönetmelikler gerekli düzenlemeleri yapmaktadır. Bu nedenle, ilk referans alınması gereken güncel yönetmeliklerdir. Yazımızda bu yönetmelikler ışığında tecrübeye dayalı kritik noktalar sunulacaktır. Laboratuvar kuralları sıklıkla güncellenen kurallar değildir. Bunları düzenleyen yönetmelikler de sıklıkla güncellenmez. Ancak güncel mevzuatları yıllık takip etmek, varsa revizyonları gerçekleştirmek ve ilgili personeli bu konuda bilgilendirmek gerekir. Ayrıca rutin eğitimler, kuralların bir çalışma kültürü haline gelmesinde oldukça faydalıdır. Gelelim laboratuvarda kimyasalların kullanımı ve depolanmasında dikkat etmemiz gerekenlere; 1. Doğru Kişisel Koruyucu Donanım KKD Seçimi; Yazımızın odak noktası kimyasalların kullanımı ve depolanması ancak bu uygulamaların başlangıcında doğru kişisel koruyucu donanım seçimi oldukça önemlidir. Kimyasallar kullanılırken ve depolanırken her daim bu koruyucu donanımlara ihtiyacınız olacak. Bu nedenle ilk sıraya bunu koyuyoruz. Çalışma alanınıza göre KKD’ler oldukça fazla değişkenlik gösterir. Bunları seçerken dikkat etmeniz gerekenler; Çalışmanızın niteliğini belirleyin. Kontaminasyon riskini belirleyin. Size ve çevrenize zarar verme ihtimali olan durumları belirleyin. Analizlerinde kullanılan kimyasallar ve sarflar ile seçilen KKD’lerin etkileşimlerini irdeleyin. Aslında temel yaklaşım, kişisel koruyucu ekipmanların kendinizi koruyabilme ve kullanırken çalışmalarınıza veya ortama zarar vermeyecek materyallerden yapılmış olmasıdır. Kullandığınız eldiven çalıştığınız kimyasalları geçiriyorsa bu size zarar verecektir veya eldiven kimyasalla reaksiyon verip kullandığınız sarf malzemeleri kontamine ediyorsa analizleriniz veya kullanılan kimyasallar etkilenecektir. Bu durumun önüne geçmek için yukarıda bahsettiğimiz maddeleri iyi değerlendirmeli ve en uygun olanı seçmelisiniz. 2. Güvenli Taşıma; Kimyasalları güvenli taşıma için öneriler; Gözle görünür bir şekilde tahribata uğramış, bozulmuş, çatlamış veya kapağı olmayan kimyasalları ve şişeleri asla bir yerden bir yere taşımayın. Bu gibi durumlarda laboratuvar sorumlunuza durumu bildirin ve aksiyon alınmasını sağlayın. Kimyasalları bir yerden bir yere taşırken daima uygun ve sızdırmaz ikincil bir kaba yerleştirin. Örneğin lt’lik korozif ve çözücü kimyasal bulunan bir cam şişeyi taşımak için plastik bir dış kap kullanın. Çok sayıda kimyasalı aynı anda taşımak için taşıyıcı uygun araçlar kullanın. Bu araç tekerleklerinin zemindeki ani yükseltilerden devrilmeden veya yan dönmeden geçebilecek yeterli büyüklükte olmalarına dikkat edin. Araçları kullanırken güzergahı tanıyın ve yolunuzun üzerinde engelleyici malzemeler varsa önceden kaldırın. Bu araçlar aynı zamanda ikincil tepsi görevi görüyorsa bu tepsilerin sızdırmaz ve kenarlarının yeterli yükseklikte olduğundan emin olun. Kimyasalları öğle yemeği ve ara mola giriş-çıkış saatleri gibi insan trafiğinin daha yoğun olduğu zamanlarda taşımayın. Eğer asansör kullanılacaksa tehlikeli kimyasalları yük asansörleri ile taşımaya özen gösterin. Bu mümkün değilse asansöre tek binmeye çalışın ve binmeden önce ve ara duraklarda kişileri uyararak taşıma işlemini bu şekilde gerçekleştirin. Kimyasalları kontrolsüz bir şekilde asla sahipsiz bırakmayın. Bir kimyasalı sizin olmadığınız bir alana bırakacaksanız o alanda olan sorumlu kişiyi ve diğer çalışanları bilgilendirin ve mümkünse bu kimyasalı bir kişiye zimmetleyin. 3. Kimyasalların Depolanması; Kimyasalların laboratuvar ortamında ve stok odalarında depolanması titizlik gerektirir. Doğru depolama ve kullanım oldukça önemlidir. Bunun için aşağıdakiler yapılmalıdır; Satın alınan tüm kimyasallar uygun kimyasal etiketi ile etiketlenmelidir. Açılış tarihi, açan kişi, son kullanma tarihi, saklama koşulları gibi kritik bilgiler etiket üzerinde muhakkak yer almalıdır. Kimyasalların bir birleri ile olan uyumluluk ilişkilerini iyi belirleyip doğru bir sınıflandırma yaparak depolayın. Stok odalarına ve laboratuvara bu uyumluluk sınıflandırma tablolarını asın. Her kullanımdan sonra kimyasalın kendi yerine bırakılmasını sağlayın. Uçucu toksik maddeleri havalandırmalı dolaplarda saklayın. Yanıcı ve patlayıcı kimyasalları yangın dayanımlı özel dolaplarda veya odalarda saklayın. Açık alanlarda az miktarda yanıcı sıvı bulundurulabilir. Bu limitler yönetmeliklerde belirtilmiştir. Uygun yönetmeliği iyice inceleyin ve bu limitleri uygulayın. Aşındırıcı kimyasallar için dolap içlerinde uygun dirençli ikincil kaplar kullanın. Bu dolapları korur ve aşınmadan kaynaklı kırılma nedeniyle dökülmeleri önler. Buhar çıkışını önlemek amacıyla şişelerin kapaklarını sıkıca kapatın. Buzdolabında saklanması gerekli kimyasalları uygun buzdolabında saklayın ve uygun şekilde etiketleyerek yerleştirin. Bu dolaplarda gıda ürünleri bulundurmayın. 4. Kimyasal Kullanımında Önleyici Faaliyetler; Kimyasalları laboratuvarda ve stok odalarında omuz seviyesinin üzerinde depolamayın veya laboratuvarda kullanım anında omuz seviyesinin üzerinde bulundurmayın. Kimyasalları ikincil bir kap olmadan zemine koymayın. Kimyasalları doğrudan güneş ışığından ve ısı kaynaklarından koruyun. Çekerocak içerisinde kimyasal saklamayın. Kullanım esnasında gerektiği kadar kimyasalı çekerocak içerisinde bulundurun ve işiniz bittiğinde yerine kaldırın. Yangın söndürme sistemi ile çakışmasını önlemek amacıyla dolap üstlerine kimyasal şişe ve diğer malzemeleri koymayın. Depolama amacı ile tezgah üstlerini kullanmayın. Tezgahlarda kimyasallar sadece kullanım esnasında bulunmalıdır. İşinizin bittiği kimyasalı hemen yerine kaldırın. Kimyasalların son kullanım tarihlerine dikkat edin. Uzun süre kullanılmayan ve son kullanma tarihi geçmiş tüm kimyasalları ortamdan uygun prosedürlerde uzaklaştırın. Uzun süre kullanılmayan kimyasal şişeleri tozlanır ve bu kontaminasyona yol açabilir. Tüm kimyasallar etiketlenmeli ve son kullanım tarihleri kesinlikle belirtilmelidir. Bu listeye tecrübenize ve teknik birikiminize dayanarak birçok madde ekleyebilirsiniz. Referans noktanız daima yönetmelikler olmakla birlikte laboratuvarınız için bunun gibi önleyici ve bilgilendirici dokümanlar hazırlayabilirsiniz. Genel hatları ile bu kurallara uyulduğunda daha güvenli ve verimli bir çalışma ortamı sağlamış olacaksınız. Unutmayın, “önlemek ödemekten daha ucuzdur” ve her zaman “güvenlik önceliktir“. Orhan ÇAKAN Kaynaklar; OSHA Hazard Communication Standard – Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response, National Fire Protection Association, Publication 704. Prudent Practices in the Laboratory Handling and Disposal of Chemicals. National Research Council. National Academy Press. Washington, Latest edition. Laboratuvar cam malzemeleri saydam, ucuz ve inert olmaları nedeniyle kimya laboratuvarlarında çok kullanılırlar. Bu malzemelerin imalinde genellikle “pyrex” olarak isimlendirilen borosilikat camı kullanılır. Pyrex cam kimyasal maddelere, sıcaklığa ve kırılmaya karşı adi camdan daha dayanıklıdır. Laboratuvar Cam Malzemelerinin Bileşimi Adi cam; soda, kireçtaşı ve kumun 1400 °C’de ısıtılarak eritilmesiyle elde edilir Na2CO3 + CaCO3 + 2SİO2 —» Na2SiO3 + CaSiO3 + 2CO2 Soda-kireç camı olarak ta isimlendirilen adi cam takriben %75 SİO2, %15 Na2O ve %8 CaO içerir. Cam üretimi esnasında karışıma belli oranlarda metal oksitlerin ilavesiyle farklı özellikleri olan camlar elde edilir. Örneğin karışıma bor oksitlerin ilavesiyle borosilikat camı elde edilir. Bu cam %70-80 SİO2, %7-13 B2O3 ve buna karşılık az miktarda Na20 içerir. Pyrex cam sıcak ve konsantre olmamak şartıyla alkali çözeltilere dayanıklıdır. Fakat az da olsa çözündüğünden içlerinde alkali çözelti tutulmamalıdır. Alkali çözeltiler poliolefin kaplarda muhafaza edilirler. Saf SiO2’in = kuvars, silika 1700 °C’nin üzerinde eritilip şekil verilmesiyle kuvars laboratuvar malzemeleri elde edilir. Camdan ayırt etmek için bu kapların üzerine “Silica” veya “S” yazılır. Silikanın genleşme katsayısı adi camdan 15 defa daha küçük olduğundan sıcaklık değişmelerine çok dayanıklıdır. Cinsi Isısal genleşme katsayısı oC-1 x 10-6 Kuvars eritilmiş silika 1,6 Borosilikat camı 10 Soda camı 25 Buna karşılık çok kırılgandırlar. Ayrıca HF, H3PO4 hariç asitlere, sıcak ve konsantre olmamak şartıyla alkalilere de dayanıklıdırlar. Kuvars laboratuvar malzemeleri çok pahalı olduklarından çözeltiye camın bileşimindeki alkali metallerin geçmemesi gereken durumlarda ve yüksek sıcaklıklarda çalışılması gerektiğinde kullanılırlar. Ayrıca ultraviyole ışınlarını geçirdiği için spektrofotometrik ölçümlerde kullanılan küvetler de kuvarstan imal edilir. Kuvars yerine kullanılmak amacıyla kuvars cama yakın nitelikler taşıyan fakat daha ucuza üretilebilen “Corning Vycor” camı geliştirilmiştir. Bu cam %96 Si02 içerir ve borosilikat camından termal ve kimyasal işlemlerle Si02 dışındaki bileşenlerin ayrıştırılmasıyla elde edilir. Tavlama ve Temperleme Cam ürünlerin mekanik dayanıklılığını artırmak için kullanılan işlemlerdir. Laboratuvar malzemeleri ve teknik ürünlerin üretiminde cama şekil vermek için işleme sıcaklığına kadar ısıtılır. Şekil verilen cam gerilme noktasından daha düşük sıcaklıklara soğuduğunda ürünün dış ve iç yüzeyleri farklı hızda soğuyacağından bir iç gerilim meydana gelir. Bu nedenle cam kolaylıkla kırılır. İç gerilimi önlemek için cam ürün kontrollü bir hızda soğutulmalıdır. Eğer cam işleme esnasında soğuduysa iç gerilimin ortadan kalktığı tavlama sıcaklığına kadar tekrar ısıtılır ve iç gerilim oluşamayacak bir sıcaklığa kadar kontrollü bir hızda soğutulur. Kontrollü soğutma işlemine “Tavlama” denir. İşlem tavlama fırınlarında yürütülür. Benzer özellikteki iki pyrex cam türü için gerilme, tavlama ve işleme sıcaklıkları aşağıdaki tabloda verilmiştir. NB002 PCOO1 20 °C’de dansite g/cm3 2,37 2,23 20-300 °C’de genleşme katsayısı, oC-1 x 10-6 4,9 3,3 Termik şok dayanımı oC 200 250 Gerilme noktası 1014,5 poise viskozitedeki sıcaklık, °C 517 515 Tavlama noktası 1013 poise viskozitedeki sıcaklık, °C 558 560 Yumuşama noktası 107,6 poise viskozitedeki sıcaklık, °C 781 825 İşleme noktası 104 poise viskozitedeki sıcaklık, °C 1160 1125 Benzer özellikteki iki pyrex cam türü için farklı cam kalınlıkları için tavlama hızları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Cam kalınlığı mm Tavlama hızı oC/dak 560-480 °C arasında 480-400 °C arasında 400-20 °C arasında 3 12 24 400 6 3 6 120 12 0,8 1,6 32 Temperleme’de ise tavlama yönteminin tersi yaklaşım uygulanır. Gerilme sıcaklığının üzerine kadar ısıtılan cam ürün, üzerine soğuk hava püskürterek veya bir sıvıya daldırılarak ani olarak soğutulur. Soğumayla oluşan büzülme dolayısıyla camın dış yüzeyinde basınç gerilimi, içinde ise çekme gerilimi meydana gelir. Bu iki etki bir arada olduğunda camın dayanıklılığı artar. Bu teknik örneğin, pipetlerin, kazan seviye gösterge camlarının dayanıklılığının artırılmasında kullanılır. Cam ürünler yüksek sıcaklıklara ısıtıldıklarında soğurken yeniden iç gerilimler oluşacağından tavlama ve temperleme işlemleriyle kazandıkları mekanik dayanıklılığı tekrar kaybederler. Laboratuvar Cam Malzemelerin Temizlenmesi Hacim ölçümünde kullanılacak cam malzemenin kusursuz temizlikte olması istenir. Kirli laboratuvar cam malzemeleri ile elde edilen analiz sonuçlarına güvenilemez. Cam yüzeyindeki kaba kirler mekanik olarak fırçalamayla veya suyla çalkalayarak gerekirse içine süzgeç kâğıdı parçaları ilave edilir uzaklaştırılır. Yağlı kirler gözle görülemezler. Kirlilik kontrolü için cam yüzey distile su ile ıslatılır. Temiz yüzeyler ince bir su filmiyle kaplanırken yağlı yüzeylerde su tabakası yarılmaya uğrar ve damlacıklar halinde toplanır. Yağlı yüzeylerin temizlenmesi için öncelikle %2’lik sıvı deterjan çözeltilerinden yararlanılır. Cam kap içerisine deterjan çözeltisi doldurulur. 1-2 dakika bekletildikten sonra boşaltılır ve cam kap bol musluk suyu ile durulanır. En son distile sudan geçirilir ve kurumaya bırakılır. Bu şekilde sonuç alınamazsa “Yıkama suyu” olarak isimlendirilen Na2Cr2O7 nin H2SO4* teki çözeltisi kullanılır. Kirli cam kaplar yıkama suyu ile doldurulur ve 30-90 dakika beklenir Sonuç alınamazsa bir gece beklenmelidir. Sonra boşaltılır ve cam kap bol musluk suyu ile durulanır. En son distile sudan geçirilir ve kurumaya bırakılır. Çok kirli ve yağlı yüzeylerin temizlenmesinde derişik H2SO4* + dumanlı HNO3* karışımı daha iyi sonuç verir. *Kuvvetli asitlerle çalışılırken mutlaka koruyucu gözlük takılmalıdır. Ayrıca asitler cilde ve elbiselere zarar vereceklerinden çalışılırken bulaşıp dökülmemesine dikkat edilmelidir. Yıkama Suyunun Hazırlanması 15 gr kadar teknik Na2Cr2O7*, 500 ml teknik H2SO4te karıştırılarak çözülür ve cam pamuğundan süzülür. Hazırlanan çözelti cam kapaklı şişelerde muhafaza edilir. Kullanılan çözeltinin dibinde kirlilikler ve oluşan kristallerden meydana gelen çökeleği uzaklaştırmak için belli aralıklarla cam pamuğundan süzülmesi gerekir. Çünkü kirlilikler büret ve pipetlerin uçlarını tıkayabilecekleri gibi iç yüzeylerini çizerek hacimlerinin değişmelerine de neden olurlar. Yıkama suyu kullanıldıkça koyukahve olan rengi yeşile döner. Bunun nedeni bileşimindeki Cr6+’nın cam yüzeylerdeki kirlilikleri yükseltgeyerek parçalarken yeşil renkli Cr3+’e indirgenmesidir. Rengi yeşile dönen yıkama suyu etkinliğini kaybetmiş olacağından tazesi hazırlanmalıdır. *Yıkama suyunun hazırlanmasında Na2Cr2O7ın K2Cr2O7’a tercih edilmesinin sebebi bu bileşiğin daha ucuz olması ve H2SO4te daha iyi çözünmesidir 1 litre H2SO4te 70 gr Na2Cr2O7, 5 gr K2Cr2O7 çözünür. Laboratuvar Cam Malzemelerinin Kurutulması Distile sudan geçirilen laboratuvar cam malzemeleri temiz bir yüzey üzerinde ters çevrilerek kurumaya bırakılır. Pipetler ise pipetliğe yerleştirilirler. Çabuk kurutulmaları gerekirse İçlerinden basınçlı hava geçirilir, Az miktarda aseton veya metanolle çalkalanıp kurumaya bırakılırlar, Etüvde kurutulurlar *Balon joje, büret ve pipetler hacimleri ayarlı olduğundan etüvde kurutulamazlar. Çünkü camın genleşmesi nedeniyle hacimleri dönüşümsüz olarak değişebilir. Ayrıca tavlama ve temperleme işlemleriyle kazandıkları dayanıklılığı da kaybederler. Laboratuvar Cam Malzemeleri İle İlgili Standartlar Laboratuvar cam malzemeleri ile ilgili standartlar ulusal Türkiye’de TSE Türk Standartları Enstitüsü ve Uluslararası Kuruluşlar Örneğin ISO International Organization for Standardization tarafından belirlenir. Standartlarla ilgili semboller ve hacim belirten işaretler cam malzeme üzerine asit ve alkalilere dayanıklı boyalarla yazılır. Genellikle kahverengi boya kullanılır. Fakat kan gibi koyu renkli sıvıların ölçümünde kullanılan ölçülü cam kaplar işaretlerin görülebilmesi için beyaz renk boya ile işaretlenirler. Laboratuvar cam malzemelerinin aşağıdaki özellikleri standartlara bağlanmıştır Kullanılacak camın cinsi Soda camı, borosilikat camı gibi, Şekli ve boyutları Örneğin bir ölçülü balon, armut şeklinde bir gövde ve bir boyun kısmından meydana gelir. Gövdenin çapı, boyun kısmının çapı ve uzunluğu, ağız kısmının ve kapağın çapı belli boyutlarda olmalıdır. Hacimleri Örneğin tek işaretli ölçülü balonların hacimleri 5 – 2000 ml arasında olur, Kapasitelerinin ayarlandığı sıcaklık = Standart referans sıcaklık 20 °C olarak kabul edilmiştir. Yani hacim ayarlaması 20 °C’de yapılır. Tropikal ülkelerde ise 27 °C’de yapılır. Ayarlama için distile su kullanılır. Örneğin hacmi 100 ml olması istenen bir ölçülü balona sıcaklığı 20 °C olan çalışma ortamında aynı sıcaklıktaki distile sudan Yoğunluk = ağırlık/hacim bağıntısından hesaplanan miktarda doldurulur. Söz konusu miktarın işgal ettiği hacim, ölçülü balon üzerinde bir işaretle belirlenir. Üzerinde belirtilen hacim kadar sıvı içermek veya vermek üzere mi ayarlandığı Ölçülü balonlar işaret çizgilerine kadar doldurulduklarında üzerlerinde belirtilen hacim kadar sıvı içermek üzere ayarlanmışlardır. Bunu belirtmek için üzerlerine “In” veya “TC” = to contain = içermek işareti koyulur. Örneğin üzerinde “In 20 ml” yazan bir ölçülü balon işaret çizgisine kadar doldurulduğunda 20 ml sıvı içerir. Bu balonjoje boşaltıldığında 20 ml den daha az sıvı verir. Çünkü sıvı ve cam molekülleri arasındaki çekme kuvvetleri adhezyon dolayısıyla bir miktar sıvı çeperlerde tutunarak içeride kalır. Buna karşılık büret ve pipetler genellikle üzerlerinde belirtilen hacim kadar sıvı vermek üzere ayarlanmışlardır. Bunu belirtmek için üzerlerine “Ex” veya “TD” = to deliver = serbest bırakmak işareti koyulur. Örneğin üzerinde “Ex 10 ml” yazan bir pipet tamamen boşaltıldığında 10 ml sıvı verir. Bazı küçük hacimli pipetler de “In” olarak ayarlanmışlardır. Bu tür pipetler adhezyon nedeniyle üzerlerinde yazılı hacim kadar sıvı vermeyeceklerinden, ancak en alttaki işaret çizgisine kadar sıvı boşaltmak için kullanılabilirler. Doğruluk derecesi Ölçülü cam kaplar üzerlerindeki hacim belirleyen işaretlerin doğruluk derecesine göre A sınıfı Yüksek doğrulukta ve B sınıfı Alçak doğrulukta olmak üzere 2’ye ayrılırlar. Her iki sınıf için kabul edilebilir hata aralıkları standartlara bağlanmıştır. Bilimsel çalışmalarda doğruluk derecesi A sınıfı olan ölçülü kaplar kullanılmalıdır. Rutin çalışmalarda ise daha ucuz olan B sınıfı ölçülü kapların kullanılması yeterlidir. A sınıfı cam kapların üzerine bir de tanıtma numarası verilmesi istenir. Ölçülü balonlarda aynı numara kapak üzerine de yazılır. A ve B sembollerini taşımayan ölçülü kaplar standartlara uymadığından kullanılmamalıdırlar. Boşalma süresi Saniye olarak Büret ve pipetlerden sıvı boşaltılırken sıvı ve cam molekülleri arasındaki çekme kuvvetleri dolayısıyla cama temas eden sıvı molekülleri daha yavaş hareket ederler. Eğer bu moleküller aşağıya inmeden hacim okuması yapılırsa okunan hacimden daha az sıvı aktarılmış olur. Bu hatayı engellemek için büret ve pipetlerin boşalma uçları hızlı boşalmayı engelleyecek şekilde dar yapılır. Bir büret veya pipetin içindeki sıvıyı adhezyon hatası olmadan kaç saniyede boşaltabileceği deneylerle belirlenmiştir. Örneğin büretler için boşalma süreleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Kapasite ml Doğruluk Sınıfı En Küçük Skala Bölüntüsü Boşaltma Zamanı En Az En Çok ml sn. sn. 10 A 0,05 70 100 10 B 0,05 30 60 25 A 0,05 120 170 25 B 0,05 85 170 25 B 0,1 35 70 50 A 0,1 105 150 50 B 0,1 75 150 100 A 0,2 100 150 100 B 0,2 65 130 Hacim okuması yapmadan önce beklenmesi gereken süre Bazı büret ve pipetlerde ise, sıvıyı boşaltma süresi yanında, cama temas eden sıvı filminin aşağıya inmesi için de bir bekleme süresi verilmiştir. Örneğin bazı büretlerde hacim okuması yapmadan önce 30 sn. beklenmesi gerekir. Renk kodları Hacimleri farklı veya hacimleri aynı olduğu halde, alt bölüntü taksimat birimleri farklı pipetleri kolaylıkla tasnif edebilmek için, pipetlerin emme kısımlarına farklı renk ve sayıda bandlar çizilir. Örneğin 10 ml’lik dereceli pipetlere “turuncu” bir band çizilir. Üzerine imalatçı firmanın ismi ve sembolü koyulmalıdır.

laboratuvarda kullanılan malzemeler ve görevleri