♠️ Sperm Dna Hasar Testi Tedavisi

kp5opu. Sperm DNA Hasar Testi Nedir, Kimlere Uygulanır? Sperm DNA hasar testi, kısırlık sorunu yaşana erkek adaylara uygulanan bir testtir. Henüz yaygınlaşmasa da gebelik şansının arttılabileceği ortaya konmuştur. Son yıllarda sperm DNA hasarını ölçmek için tasarlanmış bir dizi test geliştirildi. Sonuçlar, genellikle, parçalanmış DNA’ya sahip sperm yüzdesi, yani sperm DNA parçalanma indeksi DFI olarak rapor edilir. DNA bütünlüğü açısından test edilmiş olan spermler daha sonra tedavi için kullanılamaz, test sonucu yok edilirler. Hasar gören DNA’lı sperm yüzdesini bilebiliriz, ancak canlı canlı spermlerin DNA’ya zarar verip vermediğini asla bilemeyiz. Belli bir DNA hasarının niteliği ve şiddeti ortaya çıkmamasına rağmen, çeşitli yöntemler belirli bir numuneyi değerlendirirken geniş ölçüde uyumludur. Bununla birlikte, yöntemlerin çoğunda yüksek oranda uzmanlaşmış ekipmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Sperm DNA Hasar Testi Nedir? Sperm DNA parçalanmasının değerlendirilmesi için kullanılan testler doğrudan ve dolaylı testlere bölünebilir. Doğrudan testler gerçek DNA kopmalarını bulmaya çalışırken, dolaylı testler sperm DNA’sının asit muamelesi gibi harici bir hakaret sonrasında kırılma duyarlılığını belirlemeye çalışmaktadır. Yaygın Olarak Kullanılan Doğrudan Testler Terminal Deoksinükleotidil Transferaz aracılı Nick End Labeling TUNEL, Tek Hücreli Jel Elektroforez COMET Yerinde Takma Çeviri NT tahlili Sık Kullanılan Dolaylı Testler Akış sitometrik akridin portakalı tayini sperm kromatin yapısı tahlili, SCSA Akridin Portakalı testi AO, DNA Break Detection-Floresan İn Situ Hibridizasyon DBD-FISH Sperm Kromatin Dispertion testi SCD. “Önemli” DNA parçalanması ile “önemsiz” arasında ayrım yapabilecek hiçbir test yoktur. İnsan DNA’sının yalnızca bir kısmı önemli işlevlere sahiptir. DNA parçalanması işlevsiz alanlarda meydana gelirse, hiç önemli olmayabilir. Mevcut testler sadece toplam parçalanma miktarını ölçmektedir. Parçalanmanın normal bir miktarı nedir konusunda net bir ayrım yok. Çeşitli testleri kullanan birçok çalışma, verimli erkeklerde parçalanmanın ortalama miktarının infertil erkeklerin ortalama miktarından daha düşük olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, verimli ve infertil erkekler arasında bulunan değerler arasında büyük bir örtüşme vardır. Spermdeki parçalanma miktarı hangi testin kullanıldığına ve hatta laboratuardan laboratuvara kadar aynı teste bağlı olarak çok değişebilir. Sperm DNA’sı Neden Hasar Alır? DNA’nın sperm içerisine yoğun ve kompakt ambalajlanması, onu dış dünyaya karşı korumaya yardımcı olur. Bununla birlikte, DNA hasarı, oluşma işlemi oluşabilir. Testikül spermatogenezi bu süre zarfında, sperm testisin travmasına veya aşırı sıcaklık derecesine karşı savunmasız olabilir. Testislere veya hatta aşırı derecede sıcak olan bir banyoda hasar olaydan 3 ay sonrasına kadar semen sayısında veya motilitede hafif geçici bir düşüş olarak ortaya çıkabilir. Testiste sürekli olarak sperm oluştuğu için sperm kalitesi iyileşir ve travmadan sonra üretilen sperm etkilenmez. Özellikle numunenin biraz alt optimal olduğu durumlarda, genellikle 3-6 ay arayla tekrarlanan semen analizleri önerilir. Sperm Dna Hasarını En Aza İndirgemek İçin Herhangi Bir Şey Yapabilir Miyiz? ROS varlığı semen örneklerinde tespit edilebilir, ancak DNA bütünlüğünü tehdit ettiği düşünülen ROS eşik seviyesinin ne olduğu tam olarak bilinmiyor. D vitamini A, C ve E gibi artan antioksidanların yüksek ROS düzeylerini önlemesine yardımcı olması mümkündür. Sigara, güçlü bir ROS kaynağı ve durmanın bazı sigara içicilerde sperma kalitesine yardımcı olduğu gösterilmiştir. Genel olarak, meni kalitesinden endişe duyan bir kişiye verilen tavsiyeler, yeterli antioksidan içeren dengeli bir diyet yemek ve sigarayı bırakmak olacaktır. Tıbbi antioksidan tedavilerin şimdiye kadar etkili olduğu gösterilmemiştir, ancak bu devam etmekte olan bir araştırma alanıdır. DNA, insanlarda ve diğer organizmalarda kalıtsal maddedir. Şeker ve fosfattan yapılmış omurgalı DNA birimleri olan basit iki polimerden oluşur. DNA’daki bilgiler, DNA zincirlerine bağlanan bazlar adı verilen dört tür molekülden oluşan bir kod olarak saklanır. Bu üslerin sırası veya sırası, bir organizmayı inşa etmek ve muhafaza etmek için mevcut bilgileri belirler. DNA parçalanması, bazlara bir değişiklik olduğunda veya DNA zincirlerinin birinde veya her ikisinde fiziksel bir kopuk olduğunda oluşur. Döllenme, ister cinsel ilişki sonucunda olsun ister tüp bebek tedavisi sonucunda laboratuarda meydana gelsin, sağlıklı bir yumurta ve sağlıklı bir sperm gerekir. Sperm DNA’sı bebeklerin genetik materyalinin yarısına katkıda bulunur. DNA, parçalanmış DNA gibi bir şekilde anormal ise, üreme sürecinde bir arıza oluşturabilir ve bu nedenle sağlıklı bir bebek olma şansını düşürebilir. Spermdeki DNA, sperm kafası içindeki proteinlerin etrafına sıkıca sarılmasıyla hasardan korunur. Bununla birlikte, erkek üreme bölgesinde sperm olgunlaşması sırasında, sperm kademeli olarak hasar görmüş DNA’yı düzeltme kabiliyetini kaybeder. DNA’nın doğru “paketlendiği” zaman, sperm “serbest radikaller” olarak adlandırılan zararlı moleküllerin etkisine karşı daha duyarlı olabileceği konusunda bazı öneriler var. Buna ek olarak, DNA hasarına sahip spermatozoa yüzdesinde artışa neden olabilecek başka faktörler de vardır. Bunların arasında en önemlileri sigara, genital sistem enfeksiyonu, testiküler kanser, özellikle Hodgkin hastalığı, ısı, böcek ilacına maruz kalma ve hava kirliliği. Profesör Doktor Gamze SinemKısırlıkSperm DNA Hasarı Nedenleri, Testi ve Tedavisi Sperm DNA hasarı nedir?Dna hasarı nasıl tespit edilir?Sperm hasarı neden olur?Kimler hasar tespiti için test yaptırmalı?Sperm DNA hasarının tedavisi mümkün müdür? Sperm DNA hasarı nedir? Sperm testi, erkeğin ejakulatının teste tabi tutularak belirli bilgilere erişmek mümkündür. Sperm testinde sperm sayısı, hareketlilik oranı ve normal görünümlü sperm oranları belirlenirken, daha farklı testlerle ortaya konan sperm DNA hasarı testinde ise spermin DNA zincirindeki kırıkları, diğer bir deyişle sperm kalitesini belirleyemeye yöneliktir. Kısırlığa İnfertilite dair yapılan incelemelerde, sperm DNA hasarı özel durumlarda bakılan ileri testler arasındadır. Sperm testi bozuk olan vakalarda sperm DNA hasarı yüksek çıkabileceği gibi, sperm testi normal olan hastalarda da yüksek oranda sperm DNA hasarı görülebilir. DNA hasarı yüksek olan erkeklerde tüp bebek tedavilerinde döllenmede, embriyo gelişiminde ve embriyo kalitesinde bozukluklar bildirilmiştir. Ek olarak bu hastalarda yüksek DNA hasarı tekrarlayan düşüklerle de ilişkili olabilir. Dna hasarı nasıl tespit edilir? Sperm DNA hasarı, klasik sperm testi ile tespit edilemez. Sperm testi normal olan erkeklerde de sperm DNA hasarına rastlanabilmektedir. Yani, sayısı, morfolojisi ya da hareketliliği olağan gözlemlenen spermlerde dahi artan DNA zinciri kırıkları ortaya çıkabilmekte; bu durum da yumurtalıkların döllenmesini zora sokmaktadır. Sperm DNA hasarı değerlendirmede pek çok farklı analiz yöntemi mevcuttur. Bunlar arasında SCSA Sperm Chromatin Structure Assay; Anilin Blue testi; SCD Sperm Chromatin Dispersion Assay; Acridine orange testi; TUNEL The Terminal Deoxynucleotidyl Transferase‐Mediated Deoxyuridine TdT Triphosphate dUTP Nick End Labeling Assay; Toluidin Blue testi; Halotest Sperm Chromatin Dispertion; Comet assay; In situ nick translation sayılabilir. TUNEL yöntemi kabul görmüş ve görece daha sıklıkla kullanılan bir testtir. Sperm hasarı neden olur? Günümüze kadar yapılan araştırmalar, spermin kalitesini etkileyen pek çok etmen olduğunu ortaya koymuştur. Bu etmenlerin en başında, sağlıksız yaşam koşulları gelmektedir. Öte yandan sigara kullanımının da etkisi büyüktür. Ayrıca alkol kullanımı, kafein tüketiminin fazla olması, radyasyona maruz kalmanın, enfeksiyonların, kullanılan kimi ilaçların, zehirli kimyasalların ve zirai ilaçların da sperm DNA hasarına neden olduğu saptanmıştır. Sıcak ortamda çalışan mesleklerde, kimyasallar ile çalışan mesleklerde, bilgisayar kullanımının uzun süreli olduğu mesleklerde de sperm DNA hasarı olabilir. Bunların dışında, sperm üretimi esnasında spermin tam olgunlaşamaması ya da proteinlerin yanlış/eksik düzenlenmesi de DNA zincirinde kırılmalar yapabilir. DNA’daki bu hatalar, embriyoya doğrudan olumsuz etki etmekte ve de gelecek kuşaklara aktarılmaktadır. Kimler hasar tespiti için test yaptırmalı? İnfertilitede, ilk değerlendirmede yapılması gerekli testler arasında yer almayan sperm DNA hasarı tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı durumlarında daha sıktır. Bu nedenle, özellikle tüp bebek tedavileri başarısızlık ile sonuçlandığında sperm DNA hasarı bakılabilir. Ayrıca tekrarlayan gebelik kayıplarında düşükler da sperm DNA’sının incelenmesi faydalı olacaktır. Varikoseli olan erkekler, yaşam ve meslek nedeni ile riski yüksek olan erkeklerinde bu test yaptırması uygundur. Sperm DNA hasarının tedavisi mümkün müdür? Günümüzde sperm DNA hasarını tedavi eden bir yöntem ne yazık ki bulunmamaktadır ancak yine de hasara neden olan ve ortadan kaldırılması mümkün belirgin bir faktör varsa -enfeksiyon, sigara kullanımı, öncelikle bu yönde bir tedaviye başlanabilir. Neden belirgin değilse ancak destek amaçlı yöntemlere antioksidan tabletleri başvurulabilir. Sperm DNA hasarındaki artış üreme başarısını olumsuz etkilediğinden tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir. Özetle, tamamen umutsuzluğa kapılmaktansa yaşam tarzı değişiklikleri, antioksidan tedavi ve farklı sperm seçme yöntemlerinden faydalanılarak gebelik elde edilebilir. Bu durumda, mevcutsa, hasarlı olmayan spermler yumurtayı döllemede kullanılır ve böylelikle bebek sahibi olunma şansı artırılır. Konuyla ilgili aklınıza takılan sorular ve kontrol için Ankara’da bulunan kliniğim ile irtibata geçebilir, randevu alarak kontrole gelebilirsiniz. Erkeklerde Kısırlık yazımı da okuyabilirsiniz. Aklınıza takılan soruları yorumlar kısmından da bana iletebilirsiniz. Günümüzde kısırlık yaşayan çiftlerin yaklaşık 3’te 1’i erkek kaynaklı kısırlıktan muzdariptir. Sperm DNA hasarı ise erkek kısırlığı nedeniyle araştırılan hastaların önemli bir bölümünde saptanan önemli bir sağlık sorunudur. Ancak mevcut olan halihazırda klinikte kullanılan doğurganlık testleri tarafından analiz edilemeyen bir ölçü olma niteliği taşır. Sperm DNA hasarı dolaylı olarak tüp bebek ya da ICSI gibi yardımcı tedavilerin potansiyel başarısında düşüşe yol açabilmektedir. Günümüzde uygulanan klasik sperm testinde, sperm DNA hasarı tespit edilememektedir. Bir erkeğin sperm testi sonuçlarının normal olması sperm DNA hasarı olmadığını göstermez. Sperm DNA hasarının tespit edilebilmesi için farklı yöntemler kullanılmaktadır. Sperm DNA hasarı farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Sigara ve alkol kullanımı, aşırı dar iç çamaşırı tercihi genital bölgede artan ısıya yol açması nedeniyle, varikosel, testislerin sıcağa ve radyasyona maruz kalması ya da obezite gibi birçok faktör sperm DNA hasarına yol açabilir. Ancak hasara yol açan faktörün ortadan kaldırılması DNA hasarı üzerinde olumlu etki yaratabilmektedir. Bir başka deyişle sperm DNA hasarı tedavi edilebilir ve geri döndürülebilir bir rahatsızlıktır. Günlük alışkanlıklarda yapılacak değişiklikler, kilo verme ya da varsa varikosel tedavisi sonrası DNA hasarının azaltılmasını sağlayabilmektedir. Bunun için ilk olarak sperm DNA hasarının altında yatan nedenin doğru bir şekilde teşhis edilmesi gerekmektedir. Sperm Nedir? Sperm, en temelinde erkek üreme hücresi ya da gamet olarak tanımlanabilir. Gamet aynı zamanda tam bir hücrenin yarısı olarak değerlendirilir. Sperm, dişi gameti ya da yumurta hücresi ile bir araya geldiğinde insan embriyosunu oluşturur. Sperm hücresi baş, orta bölüm ve kuyruk olmak üzere üç ana bölüme ayrılmaktadır. Spermin baş bölümünde kromozomları oluşturan DNA materyali olan kromatin bulunmaktadır. Genellikle hem sperm hem de yumurta hücresi 23 kromozom taşır. Sperm hücresi ile yumurta bir araya geldiğinde embriyo 46 kromozom sahip olur. Spermin baş kısmında akrozom adı verilen bölüm bulunur. Akrozomun içerisinde yumurtanın dış zarını parçalayarak spermin içeriye girmesini sağlayan proteinler bulunur. Spermin orta kısmında ise enerji üreten mitokondri bulunur. Bu özel yapılar sperm hücresinin hareketini sağlayan enerjiyi üretmektedir. Son olarak kamçı olarak da bilinen sperm kuyruğu da hareketi sağlamaktadır. Kuyruk, sperm hücresinin ileri yönlü hareketini sağlayarak yumurta hücresine ulaşmasını mümkün kılar. Sperm bu sayede yüzerek yumurta hücresine ulaşır ve döllenme Sperm Nasıl Oluşur? Sperm, erkek üreme organı olan testislerde üretilir. Testisler aynı zamanda erkeklik hormonu olarak bilinen test**eron hormonunu da üretmektedir. Sperm hücresinin üretilme sürecine spermatogenez adı verilmektedir. Bu süreç testislerdeki sperma kanallarında başlar. Kanallarda spermatosit isimli sperm hücreleri üretilir. Spermosit hücreleri spermatid adı verilen hücrelere dönüşmek için birkaç bölünmeden geçer. Daha sonra spermatidler, erişkin sperm oluncaya kadar büyür ve olgunlaşır. Erkek vücudunun yeni sperm hücreleri üretmesi ortalama olarak 74 gün sürmektedir. Ancak bu süreç kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Sperm DNA’sı Nedir? Memeli sperminde kromatin, yapısal ve düzen olarak diğer somatik hücrelerden ayrılmaktadır. Sperm kromatin yapısı erkek üreme sisteminden kadın üreme sistemine geçişi sırasındaki babadan kalma genomun transferinde genetik yapıyı korur. Sperm DNA özel, küçük ve basit proteinler ile neredeyse kristal durumda kapalı bir şekilde bulunur. Bu yapı mitotik kromozomlardan neredeyse altı kat daha yoğundur. Sperm DNA Hasarı Nedir? Sperm DNA hasarını anlamak için ilk olarak DNA’nın yapısını anlamak gerekmektedir. DNA, çift sarmal adı verilen uzun ve spiral yapıdadır. Sarmalı, nükleotid adı verilen kimyasallar oluşturur. Bu nükleotidlerin benzersiz bir şekilde sıralanması her organizmanın benzersiz genetik dizisini ortaya koyar. Bu nükleotidler birbirlerine şeker ve fosfat aracılığı ile bağlanır. Normal sperm başarılı döllenmenin, embriyo gelişiminin ve doğumun gerçekleşebilmesi için gerekli olan genetik materyali taşır. Sperm DNA’sı, bebeğin genomik materyalinin yarısıdır ve DNA’da meydana gelen anormallikler üreme sürecine de etki eder. Sperm kromatin ya da DNA, çevresel koşullara, genetik mutasyonlara ya da kromozomal bozuklara bağlı olarak hasar alabilir. Sperm DNA’sı paket bozuklukları, oksidatif stres ya da erken hücre bölümü kaynaklı olarak ortaya çıkabilmektedir. Sperm DNA Hasarı Neden Olur? Sperm DNA hasarı, spermiyogenez esnasında DNA paketlenmesi sırasında ya da sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca serbest radikal olarak bilinen reaktif oksijen türleri ya da erken bölünmeye bağlı olarak da sperm DNA hasarı meydana gelebilmektedir. Bugüne kadar yapılan birçok çalışmaya rağmen hala daha sperm DNA hasarına tam olarak neyin neden olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Bununla beraber tek bir ejakülattaki değişken sperm kromatin yapısı protamin içeriğine bağlanmaktadır. Bu nedenle protamin öncüllerinin proteolitik bölünmesinde meydana gelen anormallikler, insan sperm DNA’sının heterojen olmasına yol açar ve potansiyel kısırlığa neden olan ek bir kaynak olabilmektedir. Sperm DNA Hasarı Nasıl Anlaşılır? Sperm DNA hasarını anlamak için birden fazla test bulunmaktadır. Bu testlerin büyük bir kısmı tüp bebek gibi yardımcı üreme tedavilerinin planlanabilmesi için son derece önemlidir. Sperm DNA hasarını anlamak için doğrudan ve dolaylı değerlendirmeler bulunur. Yaygın olan direkt yöntemlerin arasında kısaca TUNEL adı verilen Terminal deoxynucleotidyl transferase-mediated deoxyuridine triphosphate-nick-end labelling yöntemi ve Comet analizi bulunur. En yaygın olarak yapılan dolaylı yöntem ise kısaca SCSA olarak bilinen sperm kromatin yapı analizidir. Her ne kadar bunların dışında daha birçok yöntem bulunsa da diğer yöntemlerin tercih edilme sıklıkları oldukça düşüktür. Sperm DNA Hasarı Yüzde Kaç Olmalı? Sperm DNA hasarı yüzdesi, diğer bir deyişle sperm hücrelerinde yüzde kaç hasar bulunduğu oldukça önemlidir. DNA hasarı kısırlığı ve doğum anormalliklerini ciddi derecede etkiler. Bu noktada %15 ve daha düşük hasar olması sperm hücresinin neredeyse mükemmel olduğunu gösterir. %15 – 25 arası hasar orta, %25 – %50 arası kötü ve son olarak %50 ve üzeri hasar aşırı kötü olarak değerlendirilmektedir. Bu bildirilen rakamlar net olmamakla birlikte genellikle üzerinde pek çok araştırmacının hem fikir olduğu sayılardır. Net doğru rakamların saptanması için geniş sayıda katılımcılar tarafından elde edilen bilgiler ışığında yapılacak bilimsel çalışmalara ihtiyaç vardır. Yapılan son araştırmalara göre DNA hasar oranı %30’dan fazla olsa da tüp bebek gibi yöntemlerle hamilelik elde etme şansı oldukça yüksektir. Kimlere Sperm DNA Hasarı Testi Yapılmalıdır? Sperm DNA hasar testi kısırlık problemi yaşayan çiftlerin yaptırdığı ilk testler arasında yer almamaktadır. Genellikle tüp bebek tedavisinin üst üste birkaç kez başarısız olması durumunda sperm DNA hasarı testine başvurulmaktadır. Bunun dışında tekrarlayan düşüklerde de sperm DNA hasarı testi gerekebilmektedir. Öte yandan sebep saptanamayan erkek infertilitesinde sperm değerlendirmesinde akılda tutulabilir. Sperm DNA Hasarı Nasıl Tedavi Edilir? Erkeklerde sperm DNA hasarının yüksek olması tüp bebek gibi yardımcı üreme yöntemlerinin de başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açabilmektedir. Sperm DNA hasarının tedavi edilebilmesi için bazı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi yaşam tarzını değiştirmektir. Radyasyon, sıcak, sigara içme, hava kirliliği gibi çevresel etmenler spermde DNA hasarına yol açabilmektedir. Ayrıca cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, ileri yaş, vücut kitle indeksinin yüksek olması aşırı kilolu olmak ve diyabet gibi diğer durumlar da sperm DNA hasarı nedenleri arasında yer alır. Sigara ve alkol tüketimini bırakma, egzersiz yapma, kilo verme, bol iç çamaşırı giyme ve aşırı sıcaktan kaçınma sperm DNA hasarının düşürülmesinde yardımcı olabilmektedir. Ayrıca erkeklerde idrar yolları enfeksiyonu ve diğer genital bölge enfeksiyonları da DNA hasarına yol açabilmektedir. İltihaplı hücreler toksik etkili reaktif oksijen türleri üretir ve bu da sperm DNA hasarının bilinen nedenlerinden bir tanesidir. Erkeklerin %15’inde görülen varikosel erkek kaynaklı kısırlık vakalarının %35’inde ve ikincil kısırlık vakalarının %70’inde görülmektedir. Varikosel olan hastalarda sperm DNA hasarı artmaktadır. Reaktif oksijen türlerinde meydana gelen artış hem çekirdeksel hem de mitokondrial DNA üzerinde hasara neden olmaktadır. Varikosel ameliyatı sonrasında sperm DNA hasarı oranlarında iyileşme görülmektedir. Ancak direkt olarak sperm DNA hasarını tedavi eden ya da iyileştiren bir yöntem yoktur. Sperm DNA Hasarı Olan Erkekler Çocuk Sahibi Olabilir mi? Sperm DNA hasarı olan erkeklerin yardımcı üreme yöntemlerinden yararlanmadan çocuk sahibi olma ihtimali düşüktür. Bunun için tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerinden yararlanmak çoğunlukla gerekmektedir. Ancak buna karşın kesin şart değildir. Bir başka deyişle üroloji uzmanı tarafından düzenlenecek olan tedavi sonrasında düzelme ile birlikte spontan gebelik şansı da bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisinde kullanılan IMSI adlı yöntemle DNA hasarı düşük sperm hücrelerinin seçilmesi mümkündür. Bu yöntemle sperm hücreleri 8000 kat yakınlaştırılarak baş kısmında DNA bozuklukları ayırt edilebilmektedir. Sperm DNA Hasarı Tedavi ile Düzelir mi? Sperm DNA hasarını gidermeye yönelik etkinliği %100 kabul edilen bir tedavi bulunmamaktadır. Bu hasara yol açan durumların iyileşmesi DNA hasarının azalmasına yardımcı olabilmektedir. Bu nedenle ilk olarak sperm DNA hasarına yol açan faktörlerin bulunması gerekmektedir. Yaşam tarzı kaynaklı meydana gelen hasarlar sonucunda yaşam tarzında yapılacak olan değişiklikler DNA hasarının azalmasına yardımcı olur. Varikosel hastalarında görülen sperm DNA hasarının iyileşmesi için varikosel tedavisi yararlı olmaktadır. Sperm DNA hasarına bağlı kısırlık görülen çiftlerin tüp bebek tedavisinde uygulanan IMSI yöntemi ile hasarsız sperm hücresinin tespit edilmesi ve kullanılması sağlıklı bir hamilelik ve doğum sürecine yardımcı olabilmektedir. Sperm DNA Hasarı Tedavisi için Hangi Bölüme Başvurulur? Sperm DNA hasarı, erkek kaynaklı infertilite nedenlerinden bir tanesidir. Bunun için sperm DNA hasarı olan erkeklerin Üroloji ve Androloji uzmanına başvurması gerekmektedir. Sperm DNA hasarının nedenini bulmak ve durumun iyileştirilmesi için atılacak adımları planlamak Üroloji ve Androloji uzmanlarının klinik çalışma alanında bulunmaktadır. Sperm DNA Hasarı Doğacak Çocukta Sorun Oluşturur mu? Sperm DNA hasarı öncelikli olarak doğal yollardan gebeliği zorlaştırmaktadır. Hatta birçok çift sperm DNA hasarı yüzünden doğal yollarla gebelik elde edememektedir. DNA hasarı bulunan sperm kromozomal bozukluklara yol açmaktadır. Embriyonun kromozomlarının yarsının spermden geldiğini göz önünde bulundurduğumuzda DNA hasarının etkisini görmek mümkündür. Hamilelik başarılı bir şekilde gelişse bile tekrarlayan düşükler görülebilmektedir. Bununla beraber bebekte doğumsal bozuklukları ve malformasyonlar meydana gelebilmektedir. SIK SORULAN SORULAR Sperm DNA hasarı belirtileri nelerdir? Sperm DNA hasarı fark edilebilen herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Kısırlık, tekrarlayan düşükler ya da tüp bebek tedavilerinin başarısız olması gibi durumlar sonucunda göz önünde bulundurulması gereken problemlerden bir tanesi de sperm DNA hasarıdır. Doğru bir teşhisin konabilmesi için sperm DNA hasarı testinin yapılması gerekmektedir. DNA hasarı nasıl anlaşılır? Sperm DNA hasarı normal sperm testleri ile belirlenememektedir. Bunun yerine TUNEL, Comet analizi ya da SCSA gibi yöntemler kullanılarak sperm hücrelerinde meydana gelen DNA hasarı tespit edilebilmektedir. Apopitoz ne demek? Apopitoz programlı hücre ölümü anlamına gelmektedir. Apopitoz ile önceden belirlenmiş hücreler diğer hücrelere zarar vermeden kontrollü bir şekilde öldürülebilir. Vücut doğal işleyişi sırasında yaşlanmış ve fonksiyonu azalmış olan hücreleri apopitozis yolu ile kendisine zarar vermeden uzaklaştırmış olur. Sperm DNA’sı nasıl hasar görür? Sperm DNA’sı farklı nedenlere bağlı olarak hasar görmektedir. Mayoz bölünme esnasında çentiklerin oluşması, histon ve protamin oranının değişmesi ile beklenmeyen apopitoz, sperm hücresinde DNA hasarına yol açar. Sperm DNA hasarına ne iyi gelir? Sperm DNA hasarında yapılabilecek en doğru şey hasara yol açan durumu ortadan kaldırmaktır. Yaşam tarzına bağlı olarak gelişen durumlarda hasara yol açabilecek alışkanlıklardan uzak durmak, varikosel kaynaklı hasar durumunda varikosel tedavisi olmak, enfeksiyon kaynaklı hasarlarda antibiyotik tedavisi ile enfeksiyonun ortadan kaldırılması gibi bu duruma neden olan faktörlerin ortadan kaldırılması, sperm DNA kalitesinin olumlu yönde yükselmesini sağlar. Sperm DNA hasarı erkeklerde kısırlığa neden olur mu? Erkek kaynaklı kısırlıklarda en sık karşılaşılan nedenlerden bir tanesi de sperm DNA hasarıdır. Sperm DNA hasarı yüksek olan erkeklerde kısırlık görülme ihtimali yükselmektedir. Hasara yol açan durumların ortadan kaldırılması sonucunda sperm DNA’sında iyileşme meydana gelebilmektedir. Bu da hamilelik şansını artırmaktadır. Ayrıca tüp bebek tedavisinde kullanılan IMSI gibi yöntemler ile DNA hasarı daha düşük sperm hücrelerini seçilmesi mümkün hale gelmektedir. Bu da tüp bebek tedavisinin başarı şansını önemli ölçüde artırır. Sperm DNA fragmantasyon testi nasıl yapılır? Sperm DNA fragmantasyon testinde alınan sperm örneği floresan probla boyanmaktadır. Floresan DNA molekülü ile etkileşime girerek hasarlı spermlerin tespit edilmesini sağlar. Varikosel sperm DNA hasarına neden olur mu? Yapılan araştırmalara göre sperm DNA hasarı, varikosel hastalarında daha yüksektir. Varikosel hastalarında anormal DNA ve olgunlaşmamış kromatin oranı varikosel olmayan hastalara göre daha yüksektir. Daha düşük yoğunluklu kromatinli spermatozlar aynı zamanda varikosele bağlı kısırlığa yol açmaktadır. Sigara Sperm DNA’sını nasıl etkiler? Sigara dumanı içerisinde yer alan toksik maddeler vücuttaki tüm hücrelerin DNA’sında yıkıcı etki yaratır. Bu etkilerden bir tanesi de sperm hücresi içerisinde yer alan DNA’da meydana gelir. Alkol Sperm DNA’sını nasıl etkiler? Sigaraya benzer bir şekilde alkollü içecekler de vücut için toksik maddelerdir. Bu durum spermin baş kısmı içerisinde bulunan DNA sarmalı üzerinde hasara yol açar. Aşırı kilolu olmak sperm DNA’sını nasıl etkiler? Vücut kitle indeksinin yüksek olması sperm DNA hasarı riskini arttırır bununla beraber sperm hareketliliğini ve kalitesini düşürür. Aşırı kiloların verilmesi sonucunda sperm hücrelerinde DNA hasarında da azalma görülmektedir. Kısaca obezite olan erkeklerde kilo kaybı hem DNA hasarının azalmasını hem de sperm hareketliliğinin artmasını sağlayabilir. Sperm DNA Hasarı bitkisel tedavi ile düzelir mi? Sperm DNA hasarını düzeltecek bir bitkisel tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Hastaların sperm DNA hasarını azaltması için günlük alışkanlıklarına dikkat etmesi ve varsa sperm DNA hasarına yol açan hastalığın tedavi edilmesi için uzman hekim ile görüşmesi yeterli olmaktadır. Sperm DNA hasarı cerrahi tedavi ile düzelir mi? Sperm DNA hasarı herhangi bir cerrahi yöntem ile düzeltilememektedir. Ancak varikosel hastalarında varikosel ameliyatı sonrasında sperm DNA hasarında iyileşme görülebilmektedir. DNA hasarı kaç olmalı? Sperm DNA hasarı için değerlendirme aralıkları bulunmaktadır. Bu aralıklara göre DNA hasarının %15 ve altı olduğu durumlarda sperm çok iyi olarak kabul edilir. Hasarın %15 – 25 arasında olduğu durumlar ise orta olarak değerlendirilmektedir. Hasarın %25 – %50 arası olduğu durumlarda hasar kötü durumdadır. Hasarın %50’den fazla olduğu durumlar ise aşırı kötü şeklinde değerlendirilir. DNA hasarı nelere yol açar? Sperm DNA hasarının yüksek olması çeşitli problemlere yol açabilmektedir. Bunların başında erkek kaynaklı kısırlık gelmektedir. Erkek kaynaklı kısırlıkların önemli bir kısmında sperm DNA hasarı yer almaktadır. DNA hasarı aynı zamanda tüp bebek gibi yardımcı üreme tedavilerinin de başarı oranının düşmesine yol açar. Bu durumda tüp bebek tedavisinde art arda başarısızlık görülür. Son olarak sperm DNA hasarına rağmen oluşan gebeliklerde tekrarlayan düşükler görülebilmektedir. Ayrıca kromozomal bozukluklar nedeniyle bebekte doğumsal bozukluklar ve malformasyonlar ile karşılaşılabilmektedir.

sperm dna hasar testi tedavisi